Vỡ u nang buồng trứng có thể là hiện tượng sinh lý bình thường đối với chị em ở trong độ tuổi sinh sản, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về các dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý khi gặp tình trạng này. Hãy cùng đi tìm hiểm xem u nang buồng trứng là gì? U nang buồng trứng bị vỡ có nguy hiểm không?
Những điều cần biết về u nang buồng trứng
U nang buồng trứng là những khối u ở buồng trứng, có vỏ bọc ngoài và chứa dịch ở bên trong. U nang buồng trứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tình trạng này có thể làm rối loạn kinh nguyệt, thậm chí làm suy giảm chức năng sinh sản, gây khó chịu và suy nhược cơ thể. Trong một số trường hợp khối u có thể tiến triển ác tính thành ung thư thậm chí là tử vong.
Các khối u nang buồng trứng cơ năng như u tế bào hạt, hay u vỏ gây dậy thì sớm do tiết ra lượng Oestrogen đủ làm phát triển vú, xuất hiện lông mu, cơ quan sinh dục phát triển mặc dù thiếu sự rụng trứng. Do đó ở các em gái dậy thì sớm nếu sờ thấy buồng trứng to lên cần phải xem xét cẩn thận các khối u buồng trứng bất thường.
Theo ước tính, cứ 100 phụ nữ thì có khoảng 10 người bị u nang buồng trứng. Các u nang này không phải ung thư buồng trứng và hiếm khi gây ra vấn đề nghiêm trọng, vì vậy thường không cần điều trị và rất hiếm khi phải phẫu thuật.
Các loại u nang bao gồm:
- U nang cơ năng: Đây là loại u nang buồng trứng phổ biến nhất, như nang bọc noãn, nang hoàng thể, buồng trứng đa nang. Thường không gây ra triệu chứng và sẽ biến mất trong vòng 6-8 tuần mà không cần điều trị.
- U nang buồng trứng thực thể
- U nang biểu mô buồng trứng: u nang nước, u nang nhầy, U nang lạc nội mạc tử cung, khối u tế bào sáng, khối u Brenner.
- U bì buồng trứng: Loại u nang này chứa các loại mô khác nhau tạo nên cơ thể, chẳng hạn như da và tóc, răng… Những u nang này có thể có từ khi sinh ra nhưng có thể phát triển trong độ tuổi sinh sản của người phụ nữ. Trong một số trường hợp rất hiếm, một số u quái có thể tiến triển thành ung thư.
Vì sao u nang buồng trứng bị vỡ?
Hầu hết các u nang buồng trứng chức năng là một phần bình thường trong chu kỳ của phụ nữ và chúng hầu hết là lành tính hoặc không phải ung thư. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn không biết chính xác lý do tại sao u nang bị vỡ. Tuy nhiên một số yếu tố dưới đây có thể làm tăng nguy cơ vỡ u nang buồng trứng:
- Kích thước của khối u có thể là một yếu tố. U nang càng lớn, càng có nhiều khả năng sẽ vỡ.
- Khối u bị xoắn nhiều vòng: Đối với những u nang phát triển lớn có cuống dài bị xoắn nhiều vòng, dẫn đến tình trạng các tổ chức mạch máu ở cuống u nang bị xung huyết khiến u nang bị hoại tử và vỡ ra.
- Các u nang có thể bị vỡ sau khi vận động gắng sức, có tác động mạnh từ ngoại lực hay sau khi quan hệ tình dục ở các tư thế đè nén lên vùng bụng.
Luôn cập nhật lịch khám phụ khoa để có thể biết được các dấu hiệu về u nang buồng trứng và các yếu tố nguy cơ có thể mắc phải. Bác sĩ cũng có thể ghi nhận và trao đổi về các dấu hiệu bất thường.
Dấu hiệu nhận biết vỡ u nang buồng trứng
Khối u buồng trứng có thể đã được biết từ trước hoặc cũng không biết. Khi u nang buồng trứng bị vỡ người bệnh có thể cảm nhận được cơn đau đột ngột ở vùng chậu. Cơn đau rõ ràng và thường xuyên nhất ở phía dưới bên có khối u, tuy nhiên có một số loại u nang, chẳng hạn như u nội mạc tử cung có thể xuất hiện ở cả hai bên.
Bên cạnh đó, cơn đau do vỡ nang buồng trứng có thể xuất hiện khi bạn quan hệ tình dục, lao động gắng sức hay tập thể dục với cường độ cao. Những cơn đay này có thể bắt đầu vào giữa chu kỳ kinh nguyệt hoặc các thời điểm khác, điều này tùy thuộc vào từng loại u nang.
Ngoài đau, các triệu chứng của u nang buồng trứng bị vỡ có thể bao gồm:
- Chảy máu âm đạo;
- Buồn nôn;
- Nôn mửa;
- Đau ở vùng chậu / vùng bụng;
- Mệt mỏi;
- Sốt;
- Cảm giác đau tăng lên khi ngồi;
- Sốc do mất máu…
Vỡ u nang buồng trứng có nguy hiểm không?
Trong hầu hết các trường hợp, u nang buồng trứng cơ năng bị vỡ sẽ tự biến mất mà người bệnh không hề biết đến sự tồn tại của khối u. Tuy nhiên một số trường hợp, khối u vỡ có thể gây ra đau đớn kèm theo các triệu chứng khác. Vì vậy khi có các bất thường về sức khỏe, bạn nên đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra, tránh bỏ qua các triệu chứng có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Trong một số trường hợp, u nang buồng trứng vỡ có thể gây chảy máu nhiều kèm theo một số biến chứng nguy hiểm, vì vậy người bệnh cần được cấp cứu và xử trí y tế kịp thời, tránh rơi vào trạng thái nguy hiểm, choáng mất máu.
Khi u nang buồng trứng vỡ, phần máu và dịch có trong khối u nang sẽ chảy tràn vào các khoang trong ổ bụng, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng và người bệnh có thể bị viêm phúc mạc chậu. Viêm phúc mạc chậu là tình trạng viêm ở phần lớp thanh mạc bao quanh khoang chậu, dẫn tới sự nhiễm khuẩn trong ổ bụng. Khi bị nhiễm trùng, các loại vi khuẩn có độc tính cao phát tán khắp ổ bụng, độ tính của vi khuẩn có thể dẫn đến tình trạng sốc và nhiễm độc. Nếu không có xử trí y tế hay được cấp cứu kịp thời, trên 60% trường hợp người bệnh có thể tử vong.
Tình trạng sẽ nguy hiểm hơn nếu u nang buồng trứng bị vỡ là u nang nhầy, vì dịch của loại u nang này rất khó rửa. Nếu các tế bào bệnh không được rửa sạch và nằm sót lại trong ổ bụng sẽ dẫn tới tình trạng bám vào ổ bụng và tạo ra rất nhiều các khối u nhỏ khác. Người bệnh mệt mỏi và suy kiệt dần theo thời gian, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cũng như đe dọa đến tính mạng.
Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán u nang buồng trứng đã vỡ, bác sĩ khám và hỏi tiền sử bệnh, tiến hành một số xét nghiệm hoặc các phương pháp như siêu âm để chẩn đoán:
Siêu âm: Để phát hiện u nang đã vỡ, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân đi siêu âm. Trong trường hợp u nang đã vỡ, siêu âm có thể cho thấy các chất lỏng tồn tại xung quanh buồng trứng. Để xác định chẩn đoán vỡ u nang buồng trứng bằng siêu âm, bác sĩ sẽ phải loại trừ các tình trạng khác có cùng các triệu chứng tương tự như thai ngoài tử cung, bệnh viêm vùng chậu hay các nguyên nhân không liên quan đến phụ khoa như viêm ruột thừa hoặc sỏi thận.
Xét nghiệm máu: xét nghiệm beta hCG để loại trừ chửa ngoài tử cung. Kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc hoặc một số marker của u buồng trứng…
Vì vậy nếu bạn hoặc người thân trong gia đình từng có tiền sử mắc các bệnh về buồng trứng, ung thư buồng trứng, đa nang buồng trứng hoặc ung thư vú, hãy thông báo với bác sĩ để được kiểm tra kỹ lưỡng hơn.
Điều trị vỡ u nang buồng trứng
Đối với nhiều phụ nữ, u nang buồng trứng bị vỡ không gây ra triệu chứng hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ. Các triệu chứng nhẹ thường được kiểm soát bằng thuốc giảm đau và theo dõi.
Nếu u nang buồng trứng vỡ không phức tạp, bạn có thể sẽ tiếp tục được chăm sóc tại nhà, sử dụng các loại thuốc giảm đau khi cần thiết và cơn đau sẽ biến mất sau vài ngày. Hãy liên hệ ngay với bác sĩ nếu cơn đau trở nên tồi tệ hơn, người bệnh cảm thấy chóng mặt hoặc có các triệu chứng mới. Với trường hợp khối u bị vỡ và cơ thể không thể hấp thụ chất dịch khi u nang bị vỡ, việc điều trị có thể bao gồm:
- Thuốc giảm đau không kê đơn (NSAID) như Ibuprofen giúp giảm sưng, đau và sốt. Tuy nhiên một số loại NSAID có thể dẫn đến tình trạng xuất huyết dạ dày cũng như các vấn đề về thận. Vì vậy, trước khi sử dụng thuốc cần trao đổi với bác sĩ về các tình trạng bệnh lý trước đó, không sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.
- Một số thuốc giảm đau theo toa có thể được sử dụng như thuốc chứa Acetaminophen hoặc Morphin Sulfate. Tuy nhiên việc sử dụng quá liều Acetaminophen có thể dẫn đến các tổn thương ở gan và gây tình trạng táo bón. Vì vậy người bệnh không được tự ý dùng thuốc thêm liều hoặc bớt liều mà không có chỉ định của bác sĩ.
- Một số loại thuốc kháng sinh được bác sĩ chỉ định để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể có các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm đau bụng dưới và chảy máu. Chảy máu không kiểm soát có thể nguy hiểm đến tính mạng. Tùy thuộc vào các triệu chứng bác sĩ sẽ chỉ định có cần nhập viện hay không.
Đối với các trường hợp tiên lượng nặng, phẫu thuật sẽ được chỉ định để cầm máu trong khu vực của u nang vỡ. Các phần tế bào đã chết hoặc vỡ ở bên ngoài khối u cũng cần được phẫu thuật để làm sạch và loại bỏ các nguy cơ. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn cách chăm sóc vết thương và cần hạn chế hoạt động thể chất trong một thời gian.
Truyền máu nếu chảy máu nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh
Trong một số trường hợp hiếm hoi, u nang buồng trứng bị vỡ là do ung thư, người bệnh cần được theo dõi và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa ung bướu, có thể cần can thiệp phẫu thuật và các liệu pháp khác.
Cách phòng tránh
Hiện nay, không có cách nào để ngăn ngừa u nang buồng trứng, nhưng khám phụ khoa định kỳ giúp bạn kiểm soát những thay đổi bất thường trong buồng trứng. Cần cảnh giác với những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, bao gồm các triệu chứng kinh nguyệt bất thường, đặc biệt là những triệu chứng kéo dài hơn một vài chu kỳ.
Nếu bị đau bụng hoặc vùng chậu nghiêm trọng hoặc dai dẳng, bạn nên đi thăm khám sớm.
Liên hệ ngay Hệ thống y tế Medic để được tư vấn và đặt lịch khám!
